Sensorisch spel is hier thuis zeer geliefd en spelen met zand is daar onderdeel van. Ik merk elke keer weer hoe mijn kinderen zich heerlijk kunnen ontprikkelen wanneer ze bezig zijn met magisch zand, oftewel: kinetisch zand. Af en toe koop ik een nieuwe lading, aangezien de helft inmiddels in de stofzuiger is beland of er te veel troepjes in zitten. Het leek me daarom leuk om eens verschillende merken kinetisch zand te testen en te vergelijken. Dus, ik heb zes bekende merken gekocht en deze onderworpen aan een uitgebreide test. In deze blog deel ik de resultaten van mijn vergelijking en geef ik je nog meer informatie en tips rondom kinetisch zand.
Op deze pagina
Wat is kinetisch zand?
Kinetisch zand is een bijzonder soort zand dat je kunt kneden en vormgeven terwijl het aan elkaar blijft zitten, zónder dat het overal blijft kleven. Het voelt ook totaal anders aan dan normaal speelzand. Waar normaal zand uit allemaal losse korreltjes bestaat die je tussen je vingers door kunt laten glijden, is kinetisch zand een ander soort massa dat meer aan elkaar blijft ‘hangen’ en langzaam uit elkaar beweegt. Omdat het zo’n bijzonder effect heeft, wordt kinetic zand ook wel magisch zand of magnetisch zand genoemd (magnetisch ís het trouwens niet!).
Doordat dit soort zand zo bijzonder aanvoelt, heeft het een rustgevende, sensorische werking. Kinderen kunnen er uren mee spelen, ze kunnen er gemakkelijk binnen mee spelen en het zorgt ervoor dat ze zich kunnen ontspannen. Dit maakt kinetisch zand ideaal voor zowel speelse als therapeutische doeleinden.
Waar is kinetisch zand van gemaakt en wat zit erin?
Dat kinetisch zand zo anders aanvoelt dan normaal speelzand, komt door een aantal toevoegingen. De verschillende merken bestaan uit verschillende ingrediënten en het staat niet op de verpakkingen vermeld wat er exact in zit. De basis is bij kinetic sand in ieder geval wel echt zand, maar of dat bij andere merken ook zo is vraag ik me af. Verder zit er een speciaal bindmiddel in, waardoor het die unieke textuur krijgt. Dat bindmiddel is vaak polyisobuteen. Het werkt als een laagje rondom de zandkorrels. Dit is een bindmiddel dat ook vaak in huidverzorgende crème, olie, lijm en in rubber gebruikt wordt. Daarnaast zit er vaak een hydraterende stof toegevoegd aan het kinetisch zand, zoals dimethicone of glycerol. Die zorgen ervoor dat het zand zacht blijft.
Is kinetisch zand hetzelfde als speelzand
Veel mensen noemen kinetisch zand ook wel speelzand. Speelzand is echter écht iets anders. Dat heb je hierboven ook kunnen lezen. Speelzand is het normale zandbakzand dat uit losse zandkorrels bestaat zonder bindmiddel waardoor je het zo door je handen kunt laten glijden als het droog is. Ook dat is onwijs fijn voor kinderen om mee te spelen, de vraag is alleen of je het fijn vindt voor in je huis 😊.
Het beste kinetische zand
Er zijn heel veel verschillende merken kinetisch zand op de markt. En er zitten ook echt enorm grote verschillen in het type zand. Maar wat is nu het beste kinetische zand? Wij hebben door de jaren heen heel wat ervaring en onlangs heb ik diverse merken kinetisch zand uitgebreid met elkaar vergeleken.
Naar mijn mening moet kinetisch zand aan een aantal eisen voldoen om echt leuk en veilig te zijn voor kinderen. Na het testen van de verschillende merken, kwamen er een paar duidelijke favorieten naar voren.
Mijn top 3
- Kinetic Sand – De natuurlijk zand variant
- Creall modelling sand
- Magic Sand (let op: dit is wel écht iets heel anders dan de andere twee merken en lijkt in de verste verte niet op zand. Het is echter sensorisch wel heel bijzonder materiaal.)
Creall en Kinetic Sand lijken echt het meest op zand, zowel qua kleur als qua textuur en eigenschappen. Kinetic Sand (de natuurlijk zand variant, want ze hebben ook gekleurd zand) komt als mijn favoriet uit de test. Dit merk voelt en klinkt als zand en het spelen ermee voelt ook het meest aan als zand. Hoe je het met je handen bij elkaar veegt en er dan een berg van maakt, hoe je er zandtaartjes mee bakt, maar ook hoe je er bijvoorbeeld kastanjes onder kunt verstoppen en ze weer uitgraven. Het plakt weinig aan handen en kleren, geeft niet af qua kleur en heeft geen vervelende geur. Overall: erg goed dus.
Creall is iets zachter qua structuur en blijft minder magisch aan elkaar plakken. Dit maakt het opruimen wat lastiger en maakt dat het maken van een bal of berg met je handen minder natuurlijk aanvoelt. Maar ook dit zand is één van mijn aanraders. Het heeft het magische effect, plakt minimaal aan handen, je kunt er echt als ‘zand’ mee spelen en het geeft niet af en heeft geen vervelende geur.
Grennn is heel anders. Hoewel het qua kleur op zand lijkt, voelt het qua structuur eerder op deeg. Het blijft in grotere klonten aan elkaar plakken en je kunt er dus ook minder gemakkelijk mee zandachtig spelen zoals met de bovenstaande twee merken wel het geval is. Het heeft wel een beetje het magische effect, maar is in eerste instantie bijna te stevig om langzaam uit elkaar te laten bewegen.
Magic sand (mijn nummer 3) is een heel ander materiaal en lijkt verreweg niet op zand en is dus ook eigenlijk niet te vergelijken met Creall of Kinetic Sand. Het is sensorisch echter wel erg leuk en fijn spul. Mijn kinderen riepen blij uit: “wow, dit voelt leukt” en “het lijken wel allemaal spinnewebben” en “het is net een suikerspin”. Het is een soort stevig kauwgom dat niet aan je handen plakt en het voelt wel zacht. Zandtaartjes maken gaat lastiger, omdat het bv minder goed in een emmertje gaat en er minder goed uitkomt. Daarin lijkt het echt niet op zand dus. Het ruimt gemakkelijk wel gemakkelijk op. Bij ons thuis is dit een mooi alternatief voor slijm (waar ik echt niet van houd). Dit is een soort droog, taai slijm 😊. Een nadeel is echter wel dat de kleurstof die erdoorheen zit afgeeft aan de tafel en op je handen komt.
Testonderdelen kinetisch zand
Maar wat maakt nu het beste kinetische zand? Ik ga eerst in op een aantal eigenschappen van kinetisch zand die ik ook getest heb bij de verschillende merken. Helemaal onderaan vind je een tabel waarop ik een score heb gegeven per merk op de verschillende onderdelen.
Gevoel en textuur: hoe voelt het aan?
De textuur van kinetisch zand is essentieel voor het plezier van het spelen. Het moet zacht en soepel aanvoelen tussen de vingers, niet te grof of korrelig en niet te plakkerig. Er zitten enorme verschillen in het gevoel en de textuur van de verschillende merken.
Zo voelt Grennn meer aan als wat olieachtig deeg en laat een wat olie-achtig gevoel achter op je handen. Creall voelt als een heel zachte massa waarbij je bijna geen zandkorreltjes voelt en is gemakkelijker te bewerken. Kinetic Sand scoort wat mij betreft het beste. Dit merk voelt het meest als echt zand en je hoort zelfs de zandkorreltjes als je er een vormpje in duwt. Het heeft een sterk magisch effect en plakt tegelijkertijd niet veel aan je handen. Magic sand is meer een soort niet-plakkerige kauwgom of stevige suikerspinstructuur die je tussen je handen kunt uitrekken. Als een soort van droog slijm. Kortom: grote verschillen in sensorische ervaring. Supersand voelt zacht, heeft niet echt een zandtextuur. Het grootste nadeel van dit merk is dat er veel van het materiaal achterblijft op je handen en aan de tafel en kleding. Voor mij geen aanrader.
Kneedbaarheid en vormvastheid: blijft kinetisch zand in vorm?
Een van de leukste aspecten van kinetisch zand is dat je het kunt kneden en in allerlei vormen kunt persen. Het zand moet makkelijk in vorm te brengen zijn en niet meteen weer uit elkaar vallen.
Het bijzondere bij kinetisch zand is dat je een vorm maakt, maar op het moment dat je bijvoorbeeld je vinger erin duwt, vervormt het langzaam terwijl het uit elkaar valt. Dit noem ik het magisch effect. Dit gebeurt echter niet bij alle merken.
Ik testte verschillende vormen, van torens tot kastelen, afdrukken maken en met je handen een berg maken. Ik merkte dat sommige merken beter in staat waren om een stevige vorm vast te houden dan andere. Hoe beter het zand in vorm blijft, hoe meer creativiteit je kind erin kan steken!
Kinetic sand komt hier wederom het beste uit mijn test, op de voet gevolgd door Creall. Grennn daarentegen is heel anders. Het is meer een soort klei in plaats van zand en het brokkelt veel waardoor het minder gemakkelijk te bewerken is. Met Magic Sand (Intertoys) is het bouwen van torens sowieso lastiger, want het laat zich niet gemakkelijk in bijvoorbeeld een emmertje duwen doordat de structuur te taai is. Supersand (Kruidvat) zit een beetje tussen klei en speelzand in, de structuur valt niet gemakkelijk uit elkaar als je erin prikt. Dit merk heeft dus niet echt dat ‘magische’ effect.
Plakkerigheid: viezen handen?
Gemakkelijk opruimen
Eén van de grootste voordelen van goed kinetisch zand is dat het vrijwel niet plakt aan je handen of oppervlakken, maar tegelijkertijd plakt het zand wel aan elkaar. Dit maakt het ideaal om binnenshuis mee te spelen, zonder dat het een gigantische puinhoop veroorzaakt. Bij sommige merken blijft het zand lekker bij elkaar en als je er een bal van maakt en daarmee de losse stukjes ‘eraan plakt’ kun je het snel en gemakkelijk opruimen.
Kinetic Sand komt hierbij weer het beste uit de test. Bij Creall blijft het zand iets minder goed aan elkaar hechten. Bij Grennn is het te korrelig en hecht het ook niet alles aan elkaar. Magic Sand is één taaie massa en daardoor zeer gemakkelijk op te ruimen en geen losse korrels.
Duurzaamheid en houdbaarheid: hoe lang blijft kinetisch zand goed?
Na veelvuldig gebruik kun je merken dat sommige soorten kinetisch zand in kwaliteit achteruitgaan. Gelukkig blijven de meeste merken goed houdbaar, zolang ze op de juiste manier bewaard worden. Het zand mag niet te veel in contact komen met vocht, en het advies is om het goed afgesloten te bewaren om zijn textuur te behouden. Sommige merken komen in handige afsluitbare bakken, andere in zakjes die je niet meer kunt hergebruiken.
Geur: hoe ruikt kinetisch zand?
Alle merken kinetisch zand die ik heb getest hebben een beetje geur. Het is een beetje lastig te beschrijven hoe het ruikt, maar het ene merk heeft een iets sterkere geur dan de ander. Sommigen ruiken wat lijmachtig. Zeker voor kinderen die gevoelig zijn voor geuren, is het goed om op dit punt te letten.
Veiligheid en materialen: Is kinetisch zand veilig voor kinderen?
Wanneer je kind met kinetisch zand speelt, wil je er zeker van zijn dat het geen schadelijke stoffen bevat. Vooral voor jonge kinderen is dit van belang, aangezien ze alles in hun mond stoppen.
Ik heb gemerkt dat het heel lastig is om te bepalen wat er exact in het kinetische zand zit, want dat zetten de fabrikanten niet op de verpakking. Alle merken, behalve kinetic sand, komen uit China. Kinetic Sand is namelijk gemaakt in Zweden. Wat in ieder geval opvalt is dat op de meeste verpakkingen staat dat het pas vanaf 3 jaar gebruikt mag worden, onder toezicht en niet in de mond mag komen. Op sommige verpakkingen staat zelfs dat het niet in contact mag komen met mond en ogen en dat na het spelen de handen gewassen moeten worden.
Testresultaten
| Merk | Textuur | Realistisch zandgevoel | Magisch effect | Plakkerigheid aan handen | Opruimgemak | Geur | Hersluitbare verpakking | Totaalcijfer |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kinetic Sand | Korrelachtig, stevig | 10 – Voelt als echt zand | 10 – Zeer goed | 9 – Weinig tot niet | 9 – Makkelijk | 9 – Lichte geur | 4 – Geen hersluitbare zak | 8,5 |
| Creall | Heel zacht, fijn korreltjes | 7 – Niet echt als zand | 8 – Goed | 10 – Plakt niet | 6 – Lastiger | 7 – Onbestemde geur | 9 – Handige bewaarbak | 7,8 |
| Magic Sand | Suikerspinachtig/kauwgom | 3 – Niet als zand | 5 – Leuk ander effect | 10 – Plakt niet | 10 – Zeer makkelijk | 9 – Lichte geur | 10 – Afsluitbare bak | 7,4 |
| Sandsational | Korrelig, niet zo zacht | 6 – Niet zo realistisch | 6 – Wel effect | 7 – Niet echt plakkerig | 7 – Redelijk | 8 – Lichte geur | 4 – Geen hersluitbare zakjes | 6,3 |
| Supersand | Tussen klei en zand | 5 – Lijkt niet op zand | 3 – Geen effect | 4 – Beetje plakkerig, geeft af | 6 – Geeft af en blijven restjes achter | 8 – Lichte geur | 5 – Geen hersluitbare zakjes | 5,1 |
| Grennn | Olieachtig klonterig deeg | 4 – Voelt niet als zand | 5 – Minder heftig | 5 – Olieachtig | 5 – Lastiger, omdat uit elkaar brokkelt | 6 – Lijmachtige geur | 6 – Herbruikbaar zakje | 5,1 |
Kinetisch zand bewaren: hoe houd je het in topconditie?
Mijn ervaring is dat kinetisch zand behoorlijk goed blijft, ook als het open wordt bewaard. Dit verschilt waarschijnlijk echter wel per merk. Ik heb de merken nog niet lang genoeg in huis en in gebruik, om daar iets over te kunnen zeggen.
De meeste merken adviseren om het zand op de juiste manier te bewaren om het langer goed te houden. Het beste is dus om het zand in een afgesloten bak of container te bewaren. Zo blijft het zand droog en kan het zijn magische, kneedbare textuur behouden. Sommige merken, zoals Creall en Magic Sand komen in handig afsluitbare plastic bakken.
Het zand dat op de grond is gevallen, doe ik er nooit bij terug. Want wat je dan toch al snel krijgt is dat er wat vuil zoals haren tussen komen te zitten en dat is op den duur erg onprettig.
Bak voor kinetisch zand: wat is de beste oplossing?
Een ideale bak voor kinetisch zand is een afgesloten bak, zodat het zand niet uitdroogt of vuil wordt en je het goed kun bewaren zonder dat het per ongeluk eruit valt. Een goede bak draagt ook bij aan de speelbeleving en helpt het zand netjes bij elkaar te houden tijdens het spelen. Hier zijn enkele opties voor het spelen met en bewaren van je kinetisch zand:
Bakken van de Flisat kindertafel IKEA:
Dit is mijn grote aanrader en hebben wij zelf thuis ook al jaren in gebruik. IKEA heeft een leuke, praktische kindertafel met plastic opbergbakken waar je kinetisch zand makkelijk in kunt bewaren. De tafel heeft ruimte voor twee grote bakken of een combinatie van een grote bak en twee kleine bakken of vier kleine bakken. Ze bieden genoeg ruimte om het zand netjes op te slaan wanneer het niet wordt gebruikt. Het handige ervan is dat je één kant kan bedekken met het tafelblad waarop gespeeld wordt, en het dan daarna ook zó weer terugschuift in de bak. Deze tafel is echt goud waar als je fan bent van open ended en sensorisch spel.
Dit is echt een enorme tip voor als je zo’n flisat tafel hebt: Je kunt geweldige deksels voor de plastic bakken kopen (inserts), die ook weer open ended play en sensorisch spel bevorderen. Pas op, want als je gaat kijken word je wel hebberig :D.
Houten bak kinetisch zand:
Een houten bak (zoals deze of deze met deksel) kan een stijlvolle en praktische oplossing zijn voor het bewaren van kinetisch zand. Ze zijn vaak behoorlijk groot en kunnen een gezellige speelplek vormen voor je kind. Het zand is wel iets minder gemakkelijk van de bodem van een houten bak weg te ‘schrapen’ met de handen en als je de bak dus weer wilt gebruiken voor iets anders moet je wel even het zand er goed uit schoonmaken.
Speelbak kinetisch zand:
Er zijn ook speciale (plastic) bakken (zoals deze tuff tray) die ontworpen zijn voor sensorisch spel zoals kinetisch zand. Deze bakken hebben vaak een hogere rand zodat het zand niet snel naar buiten valt. Ze kunnen ook met een deksel worden afgesloten, wat het opruimen vergemakkelijkt. Wel zijn ze relatief groot, in verhouding met de bakken van de flisat kindertafel. Maar dat maakt wel dat het spel weer op een andere manier vorm kan krijgen.
Een beugelpot:
Toen we in het begin nog niet heel veel kinetisch zand hadden en ook nog geen flisat tafeltje, deed ik het zand in van die bak in een simpele beugelpot. Daar bewaar ik trouwens ook speelrijst en andere sensorische speelmaterialen in. Het voordeel is dat je het gemakkelijk wegzet, het zand er gemakkelijk in terug krijgt én dat het goed afgesloten is.
Is kinetisch zand gevaarlijk?
Er wordt soms vraag gesteld over de veiligheid van kinetisch zand, en of het gevaarlijk kan zijn voor kinderen. Instanties geven aan dat kinetisch zand over het algemeen veilig is voor kinderen. De meeste merken van kinetisch zand zijn vrij van schadelijke stoffen zoals BPA, ftalaten en andere toxines, maar het is altijd goed om het etiket te controleren voordat je het koopt. Echter staat daar ssoms erg weinig informatie op.
Wat wel belangrijk is om te weten, is dat, hoewel kinetisch zand niet direct gevaarlijk is, het natuurlijk niet bedoeld is om te worden ingeslikt. Op de etiketten staat dus ook vaak vanaf 3 jaar, want echt jonge kinderen zijn geneigd om alles wat ze vast pakken ook te onderzoeken met de mond. Zoals bij veel speeltjes is het verstandig om toezicht te houden op jonge kinderen die het zand in hun mond kunnen stoppen.
Kortom, kinetisch zand is over het algemeen niet gevaarlijk zolang het gebruikt wordt zoals bedoeld, en het is een veilige, leuke manier voor kinderen om te spelen en te ontspannen. Zorg ervoor dat je het zand in een afgesloten bak bewaart en altijd toezicht houdt op jongere kinderen om onbedoeld inslikken te voorkomen.
Lees er meer over op waarzitwatin.nl
Kinetisch zand accessoires: leuke extra’s
Het zand op zichzelf is al erg leuk, maar door af en toe wat verschillende accessoires aan te bieden stimuleer je de creativiteit en fijne motoriek van je kind nog wat extra. Het is ontzettend leuk om een zogenaamde ‘invitation to play’ klaar te zetten voor je kind en te zien hoe ze hier enthousiast mee aan de slag gaan. Hier zijn enkele populaire opties:
Kinetisch zand vormpjes:
Classic voor spelen met zand zijn vormpjes. Er zijn talloze vormpjes die speciaal ontworpen zijn voor kinetisch zand, van simpele geometrische vormen tot gedetailleerde figuren zoals dieren, kastelen of auto’s. Hier vind je erg veel leuke vormpjes. En hier heb je meer regulier aanbod.
Kinetisch zand gereedschap:
Dit vind ik zelf altijd erg leuk om aan te bieden en gebruiken mijn meiden graag. Rollers met structuur, lepeltjes, mesjes, bakjes, zeefjes en dergelijk zijn ook allemaal erg leuke accessoires om aan te bieden bij kinetisch zand. Zelf wissel ik altijd wat af, dus ik geef niet alles in één keer maar zet een aantal items hiervan neer bij de bak.
Stempels:
Er zijn tegenwoordig ook leuke (houten) stempels die speciaal voor kinetisch zand zijn ontwikkeld.
Kinetisch zand speelsets:
Er zijn ook hele speelsets op de markt voor kinetisch zand. Zoals de eenhoorn-bakkerij set of ijsjes maken of een bouwplaatskoffer. Deze sets bevatten meestal zowel gekleurd kinetisch zand als accessoires (zoals vormpjes, gereedschap en andere decoratieve elementen) om een complete speelervaring te creëren. Het is leuk en tegelijkertijd moedig ik je ook graag aan om een bak met kinetisch zand zónder zo’n speelset aan te bieden. Want met zo’n vaste set moedig je minder de creativiteit van je kind en de open ended mogelijkheden van het zand aan. Dit soort speelsets hebben namelijk een ‘doel’ zoals een ijsje maken. De handelingen die ze uitvoeren en het spel wat erop volgt zijn ook leuk, maar los zand met wat accessoires is óók leuk.
Grapat en loose parts speelgoed:
Grapat biedt houten speelgoed dat ideaal is om samen met kinetisch zand te gebruiken. Denk aan vormen zoals ringen, poppetjes of andere creatieve houten elementen die het zandspel een extra dimensie geven. Sowieso zijn loose parts echt een aanrader om toe te voegen aan de invitation to play. Maar denk ook aan alle materialen die je zelf al in huis hebt of bijvoorbeeld kastanjes e.d.
Hoeveel kinetisch zand in een speelbak
Het hangt een beetje ervan af hoe je het kinetische zand gaat aanbieden. Wil je dat ze echt kastelen kunnen bouwen en lekker met de handen door het zand kunnen gaan? Dan is een bak met 2,5 kilo kinetisch zand zeker aan te bevelen. In een grote bak die bij de Flisat tafel hoort, hebben wij altijd 2,5 kilo zand. Door de tijd heen, gaat er natuurlijk ook wat zand over de rand de stofzuiger in. Kies je voor een kleinere houten bak en wil je vooral met vormpjes of andere kleine loose parts laten spelen? Dan kan je ook kiezen voor wat minder. Wanneer je met speelsets het kinetisch zand aan gaat bieden, zit er vaak al precies een hoeveel zand bij die goed is.
Ik ben zelf voorstander van een lekker grote bak. Dit omdat mijn kinderen zo echt de volle sensorische ervaring kunnen beleven (handen helemaal eronder begraven, handen vol met zand, materialen begraven onder het zand) en er lekker mee kunnen maken wat ze willen (taartjes, kastelen, poppetjes etc etc etc).
Zelf kinetisch zand maken
Wil je zelf kinetisch zand maken? Dat schijnt te kunnen. Ik heb het zelf nog nooit gedaan. Met een paar eenvoudige ingrediënten zoals maïzena, afwasmiddel, speelzand en olie schijn je je eigen variant van kinetisch zand te kunnen creëren. Dit geeft je niet alleen de kans om met de textuur te experimenteren, maar het is ook een ontzettende leuke activiteit voor kinderen om mee te helpen. Net zoals zoutdeeg maken ook echt een aanrader is.
Gekleurd kinetisch zand:
Kinetisch zand kan je kopen in een zandkleur (zonder kleurstoffen dus) maar is ook verkrijgbaar in verschillende kleuren. Gekleurd zand maakt het visueel wellicht aantrekkelijker voor kinderen en zit vaak in speelsets zoals een set om ijsjes mee te maken. In the end gaat het zand (als je meerdere kleuren hebt) natuurlijk door elkaar. Wij hebben thuis beiden. Het normale zand gebruiken we in de grote speelbak, het gekleurde zand zit in speelsets die we ook echt enkel gebruiken bij de speelsets. Wel merk ik dat sommige varianten van gekleurd zand afgeven. Dit is niet het geval bij het gekleurde zand van Kinetic Sand.
