Naast sensorisch speelgoed is er ook volop sensorisch materiaal dat helpt bij ontprikkelen of het reguleren van prikkels. Sensorische materialen stimuleren de zintuigen van kinderen en kunnen helpen bij zowel prikkelgevoelige als prikkelzoekende kinderen. Ze worden vaak gebruikt bij sensorisch spel en kunnen een grote bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de tastzin, proprioceptie (diepdruk), het evenwichtsgevoel en andere zintuiglijke prikkels.
Hieronder heb ik een uitgebreide lijst samengesteld met sensorische materialen, ingedeeld per zintuig.
Op deze pagina
1. Tactiele (tast) materialen
Deze materialen helpen kinderen om verschillende structuren en texturen te ontdekken:
- Kinetisch zand
- Waterparels
- Sensorische voelbakken met bonen, rijst of pasta
- Zachte stoffen en pluche speelgoed
- Natuurlijke materialen zoals dennenappels, schelpen en zand
- Textuurtegels of voelpaden (blote voetenpaden)
- Sensorische ballen met textuur
- Verzwaringsknuffels
- Knetterzeep / scheerschuim
2. Vestibulaire (evenwicht en beweging) materialen
Deze materialen stimuleren het evenwichtsorgaan en helpen bij balans en coördinatie:
- Wiebelschijven
- Loopstenen
- Balanselementen zoals balance boards
- Draaiplateaus (360 wobbel of gonge draaitol)
- Springkussens of trampolines
Een oude matras of bankkussens om op te klimmen en te springen
3. Proprioceptieve (diepe druk en spiergevoel) materialen
- Verzwaringsdekens of verzwaringsknuffels
- Kauwsieraden
- Kneedbare klei of theraputty
- Weerstandsbanden
- Hangmatten of schommels
Zware objecten zoals zakken rijst of een gevulde rugzak
4. Visuele materialen
Voor kinderen die visuele prikkels nodig hebben of juist moeite hebben met visuele verwerking:
- Projectielampen
- Lava lampen
- Glitterflesjes
- Sensorische tunnels
- Spiegels en caleidoscopen
- LED-lampjes met kleurverandering
- Bewegende zandloper
5. Auditieve materialen
Geluid kan een rustgevend effect hebben of juist stimuleren:
- Muziekinstrumenten zoals regenmakers en xylofoons
- Geluidssensorische boeken
- Klankschalen of belletjes (handpan)
- ASMR-speelgoed zoals knisperend folie
- Noice cancelling koptelefoons
Huis-, tuin- en keukenmateriaal zoals bakpapier, rijst in een fles of potten en pannen
6. Kauw- en orale materialen
Voor kinderen die behoefte hebben aan mondprikkels:
- Kauwsieraden
- Sensorische drinkrietjes
- Vibrerende tandenborstels
- IJsblokjes of knijpfruitzakjes als tactiele ervaring
Harde groenten en fruit zoals wortels of appelpartjes
7. Reuk- en smaakmaterialen
Voor kinderen die sterk reageren op geuren of smaak:
- Aromatherapie diffusers met kalmerende geuren
- Geurende sensorische zakjes (ook zelf goed te maken!)
- Eetbaar sensorisch spel (bijv. gelatine of gekleurde yoghurt)
- Tandpasta’s met verschillende texturen en smaken
- Geurende stickers of knuffels
Kruiden en specerijen zoals kaneelstokjes of lavendel
Hoe bied je sensorische materialen aan?
Het aanbieden van sensorische materialen kan op verschillende manieren, afhankelijk van de behoefte van je kind. Hier zijn enkele tips:
Creëer een sensorische speelhoek: Gebruik bakken of manden om verschillende materialen toegankelijk te maken.
Varieer in aanbod: Wissel regelmatig van materialen om verveling te voorkomen en nieuwe prikkels te introduceren.
Stimuleer spel zonder verwachtingen: Laat je kind vrij experimenteren zonder druk om ‘iets te maken’ of ‘goed te doen’.
Observeer de reactie van je kind: Kijk of je kind meer of minder prikkels nodig heeft en pas het aanbod daarop aan.
Combineer materialen: Laat je kind verschillende structuren en prikkels ervaren door combinaties te maken, zoals waterparels in een voelbak of een schommel met een verzwaringsdeken. Ook altijd een hit is een lichttafel in combinatie met sensorische materialen.
➡ Wil je meer weten over speelgoed dat de zintuigen prikkelt? Lees mijn blog over sensorisch speelgoed voor inspiratie en aanbevelingen!
➡ Meer weten over prikkelgevoeligheid? Lees mijn blog over prikkelgevoeligheid bij kinderen en ontdek hoe sensorisch spel je kind kan ondersteunen.
➡ Meer weten over sensomotorische integratiestoornis? Lees mijn blog over sensomotorische integratie en wanneer er sprake is van een stoornis en wat je dan kunt doen.
