Ik ben eens op onderzoek uitgegaan wat het belangrijkste en beste is bij tandenpoetsen. Vooral nu mijn kinderen al flink wat grote mensentanden hebben. Een van de vragen die ik had ging over fluoride. Sommige mensen kiezen bewust voor tandpasta zonder fluoride. Maar wat is fluoride precies, is fluoride goed voor je tanden en is het veilig? Daarover lees je in deze blog meer zodat je zelf een weloverwogen keuze kunt maken: tandpasta met of zonder fluoride?
Op deze pagina
Wat is fluoride?
Fluoride is een mineraal dat van nature voorkomt in water, bodem, planten en sommige voedingsmiddelen. Het is de verbinding van het element fluor met andere stoffen, zoals natrium of calcium, en het komt in verschillende vormen voor. Fluoride is bekend vanwege zijn rol in het versterken van tandglazuur en het voorkomen van tandbederf. In veel landen wordt fluoride toegevoegd aan drinkwater en tandpasta om mondgezondheid te bevorderen. Dit gebeurt echter in gereguleerde hoeveelheden om veiligheid te garanderen.
Wat doet fluoride voor je tanden?
Fluoride versterkt het glazuur van je tanden, waardoor het minder vatbaar wordt voor de aanvallen van zuur die tandbederf veroorzaken. Het helpt bovendien kleine gaatjes in het glazuur te remineraliseren, waardoor ze niet verder verergeren. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat fluoride het risico op tandbederf aanzienlijk verkleint, vooral bij kinderen.
Uit deze Cochrane Systematic Review (2019) blijkt dat fluoride-tandpasta effectief is in het voorkomen van tandbederf, vooral in vergelijking met tandpasta zonder fluoride. Het onderzoek toont aan dat hogere concentraties fluoride (zoals 1450-1500 ppm) iets meer bescherming bieden tegen tandbederf dan lagere concentraties (1000-1250 ppm), hoewel het verschil tussen hogere concentraties (tot 2800 ppm) klein is.
Bij jonge kinderen moet de keuze voor een fluoride-tandpasta zorgvuldig worden afgewogen, omdat overmatig gebruik kan leiden tot fluorose, een aandoening die het tandglazuur aantast. De meeste studies geven aan dat fluoride-tandpasta minimale bijwerkingen heeft, zoals zachte weefselschade of tandverkleuring, maar deze zijn doorgaans niet ernstig. Kortom, fluoride-tandpasta biedt aanzienlijke voordelen in tandbederfpreventie, maar het is belangrijk om de juiste concentratie en hoeveelheid voor kinderen te kiezen.
Bron: Walsh T, Worthington HV, Glenny AM, Marinho VC, Jeroncic A. Fluoride toothpastes of different concentrations for preventing dental caries. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Mar 4;3(3):CD007868. doi: 10.1002/14651858.CD007868.pub3. PMID: 30829399; PMCID: PMC6398117.
Is fluoride slecht voor je?
Fluoride in lage concentraties is veilig en wordt al decennialang gebruikt zonder noemenswaardige gezondheidsproblemen. Echter, zoals bij veel stoffen, kan overmatige inname schadelijk zijn. Fluorose, een aandoening die witte of bruine vlekken op het tandglazuur veroorzaakt, kan optreden wanneer kinderen te veel fluoride innemen, vaak door het inslikken van tandpasta tijdens het poetsen. Daarom is het belangrijk om een kleine hoeveelheid tandpasta te gebruiken en kinderen altijd onder toezicht te laten poetsen.
De pagina van Waarzitwatin.nl over tandpasta legt uit dat fluoride, schuurmiddelen en wasactieve stoffen de belangrijkste ingrediënten zijn in tandpasta. Fluoride beschermt tegen gaatjes, schuurmiddelen verwijderen tandplak, en wasactieve stoffen zorgen voor schuim. Bij normaal gebruik is tandpasta veilig, maar bij overmatige inname van fluoride, zoals bij kleine kinderen die vaak tandpasta inslikken, kan het schadelijk zijn. Er wordt ook advies gegeven om voor jonge kinderen tandpasta met minder fluoride te gebruiken. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is fluoride in tandpasta veilig bij normaal gebruik.
Is fluoride kankerverwekkend of giftig?
Er zijn beweringen dat fluoride kankerverwekkend zou kunnen zijn of schadelijk voor de hersenen. Deze zorgen zijn uitgebreid onderzocht. De meeste wetenschappelijke studies tonen aan dat fluoride in de hoeveelheden die in tandpasta en drinkwater worden gebruikt, geen verhoogd risico op kanker of andere ernstige gezondheidsproblemen met zich meebrengt. Hoge doses fluoride kunnen echter wel giftig zijn, maar dit komt alleen voor bij extreme hoeveelheden, zoals het opeten van een hele tube tandpasta.
Bron: Onderzoek van de Amerikaanse National Toxicology Program (NTP) (2020) vond geen overtuigend bewijs dat fluoride in normale doses kankerverwekkend is
Wat doet fluoride met je hersenen?
Sommige studies hebben gesuggereerd dat extreem hoge concentraties fluoride invloed kunnen hebben op de hersenontwikkeling, vooral in gebieden waar het fluoridegehalte in drinkwater boven de aanbevolen niveaus ligt. In Nederland en België komen dergelijke concentraties echter niet voor, en de inname via tandpasta ligt ver onder de niveaus die schadelijk zouden kunnen zijn.
Deze review onderzocht de risico’s van fluoride in drinkwater, vooral met betrekking tot twee zaken: gematigde tandfluorose (de verschijning van witte vlekken op de tanden) en de mogelijke afname van IQ bij kinderen. De onderzoekers wilden de grens vaststellen voor een veilige hoeveelheid fluoride in het drinkwater, wat ze de gezondheidsrisico-basiswaarde (HBV) noemen. Het idee was om uit te zoeken hoeveel fluoride je in je water kunt hebben zonder dat het schadelijke effecten veroorzaakt.
Er werd geconcludeerd dat de meest relevante effecten die we zouden moeten overwegen, vooral gematigde tandfluorose en het risico op een IQ-afname bij kinderen zijn. Bij tandfluorose kunnen de tanden een beetje “wittest” of zelfs vlekkerig worden. Wat betreft het IQ zijn de onderzoekers onzeker of fluoride daadwerkelijk een afname in IQ veroorzaakt, maar ze willen daar meer onderzoek naar doen.
Dus, de onderzoekers zeggen dat we voorlopig een hoeveelheid fluoride moeten stellen die niet meer dan gematigde tandfluorose veroorzaakt. Ze stellen een limiet van 1,56 mg fluoride per liter water voor. Dit zou helpen om de tanden gezond te houden zonder dat er zichtbare vlekken ontstaan.
Aan de andere kant is er dus ook bezorgdheid over de mogelijke effecten van fluoride op de hersenen, zoals het verlagen van het IQ bij kinderen. Omdat er nog veel onzekerheid is over dit verband, willen de onderzoekers dat er meer onderzoek wordt gedaan voordat we echt conclusies trekken.
In het kort: we weten nog niet helemaal zeker of fluoride in drinkwater onze hersenen beïnvloedt, maar het lijkt een risico te zijn voor de ontwikkeling van kinderen. Voor nu moeten we vooral opletten dat het fluoride-niveau niet te hoog is, om geen tandfluorose te veroorzaken.
Bron: “Systematic review of epidemiological and toxicological evidence on health effects of fluoride in drinking water” door Mohamed Kadry Taher en anderen, gepubliceerd in 2023.
Waarom kiezen mensen voor fluoride vrije tandpasta?
Sommige ouders kiezen voor fluoridevrije tandpasta vanwege bezorgdheid over fluorose of mogelijke gezondheidsrisico’s. Er zijn ook mensen die een meer natuurlijke levensstijl nastreven en synthetische toevoegingen willen vermijden. Fluoridevrije tandpasta kan een optie zijn als je al fluoriderijk drinkwater hebt of wanneer je liever geen risico neemt, hoe klein dat risico ook mag zijn. Het is belangrijk te weten dat fluoridevrije tandpasta minder bescherming biedt tegen tandbederf.
Wat is het beste voor jou en je kind?
Tandartsen raden over het algemeen aan om tandpasta met fluoride te gebruiken, omdat het een bewezen bescherming biedt tegen cariës. Let er wel op dat je het poetsen van jonge kinderen begeleidt en ervoor zorgt dat ze de tandpasta niet doorslikken.
Conclusie
Tandpasta met fluoride: Beschermt effectief tegen gaatjes en is veilig bij normaal gebruik.
Tandpasta zonder fluoride: Kan een optie zijn als je fluorose wilt vermijden of een natuurlijke voorkeur hebt, maar biedt minder bescherming tegen cariës.
